หยุดตัดสิน ผู้สูงอายุทำตัวน่ารำคาญ อาจซ่อนสัญญาณ โรคอันตราย

พฤติกรรม “น่ารำคาญ” ของผู้สูงอายุ อาจเป็นเสียงขอความช่วยเหลือจาก “โรค” ที่ซ่อนอยู่

แพทย์เตือน! พฤติกรรมของผู้สูงอายุที่หลายคนมองข้าม อาจไม่ใช่เรื่องนิสัย แต่เป็นสัญญาณของโรคทางกายและใจที่ต้องรักษา

ผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยมักถูกมองว่าเป็น “คนขี้บ่น ขี้ลืม พูดซ้ำจนน่ารำคาญ” โดยเฉพาะในสายตาคนในครอบครัวที่อยู่ร่วมกันทุกวัน แต่ล่าสุด แพทย์และนักจิตวิทยาผู้เชี่ยวชาญด้านผู้สูงอายุ ออกโรงเตือนว่า พฤติกรรมเหล่านี้อาจไม่ได้เป็นเพียงพฤติกรรมส่วนตัว หากแต่อาจเป็น สัญญาณของโรค หรือภาวะผิดปกติทางร่างกายและจิตใจ ที่ต้องได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม

พฤติกรรมที่ดูน่ารำคาญ แต่เป็นสัญญาณของโรค

1. พูดซ้ำ ถามซ้ำ จนดูเหมือน “ขี้ลืม”

หากผู้สูงอายุเริ่มพูดซ้ำ หรือถามเรื่องเดิมซ้ำ ๆ ทั้งที่เพิ่งได้รับคำตอบ อาจเป็นอาการเริ่มต้นของ “ภาวะสมองเสื่อม” (Dementia) หรือ “โรคอัลไซเมอร์” (Alzheimer’s Disease) โดยเฉพาะหากลืมเหตุการณ์ระยะสั้น แต่ยังจำเรื่องในอดีตได้แม่นยำ

2. พูดเสียงดัง พูดแทรก ไม่ยอมฟังใคร

บ่อยครั้งผู้สูงวัยจะถูกมองว่า “เอาแต่ใจ” หรือ “พูดไม่รู้เรื่อง” แต่จริง ๆ แล้วอาจเกิดจาก “การได้ยินเสื่อม” ซึ่งเป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ทำให้พวกเขาไม่รู้ตัวว่าพูดเสียงดังเกินไป หรือพูดแทรกเพราะไม่ได้ยินสิ่งที่คนอื่นพูด

3. หงุดหงิดง่าย ขี้บ่น ไม่พอใจทุกเรื่อง

บางคนอาจเข้าใจว่าเป็นนิสัยของคนแก่ แต่ในความเป็นจริง ภาวะทางอารมณ์เช่น “โรคซึมเศร้า” หรือ “ภาวะวิตกกังวลในผู้สูงอายุ” อาจแสดงออกโดยการบ่น ตำหนิ หรืออารมณ์แปรปรวน มากกว่าการเศร้าซึมแบบคนทั่วไป

4. เดินช้า มือสั่น ล้มง่าย

คนรอบข้างอาจมองว่าเคลื่อนไหวช้าเกินเหตุ แต่หากมีอาการมือสั่น ก้าวขาไม่ออก หรือทรงตัวไม่ดี ควรระวังว่าอาจเป็นอาการของ “โรคพาร์กินสัน” หรือโรคทางระบบประสาทที่พบมากในผู้สูงอายุ
 

5. เลือกกินมาก จู้จี้เรื่องอาหาร

ผู้สูงอายุที่เริ่มไม่ยอมกินอาหารหลายอย่าง อาจมีปัญหาเกี่ยวกับการรับรส การเคี้ยว การกลืน หรือแม้แต่โรคกระเพาะและระบบทางเดินอาหารที่ทำให้รู้สึกไม่สบายเมื่อกินอาหารบางประเภท

6. พูดแต่เรื่องเก่า ๆ ซ้ำไปซ้ำมา

การจดจำแต่เรื่องในอดีต แต่อธิบายเหตุการณ์ปัจจุบันไม่ได้ อาจเป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนของภาวะสมองเสื่อม โดยเฉพาะในรายที่สูญเสียความทรงจำระยะสั้นก่อน

7. เก็บตัว ไม่ออกจากบ้าน ไม่พูดกับใคร

หากผู้สูงอายุเริ่มไม่อยากพบปะสังคม ไม่คุยกับลูกหลาน หรือไม่อยากทำกิจกรรมที่เคยชอบ อาจเข้าข่าย “โรคซึมเศร้าในผู้สูงอายุ” ซึ่งพบได้บ่อยแต่ถูกมองข้าม

แพทย์แนะ: อย่าตัดสินพฤติกรรมเหล่านี้ว่า “น่ารำคาญ” แต่ให้มองเป็น “สัญญาณ” และรีบพาไปตรวจ

นพ.กิตติชัย จิตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผู้สูงวัย ให้คำแนะนำว่า “หลายครอบครัวมองว่าผู้สูงอายุน่ารำคาญ จึงละเลยการสังเกตและดูแล ซึ่งเป็นเรื่องที่อันตรายมาก เพราะโรคเหล่านี้สามารถรักษาและบรรเทาได้ ถ้าได้รับการดูแลตั้งแต่ระยะต้น”

เขาเสริมว่า “การเข้าใจว่าเบื้องหลังของพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปคือภาวะเจ็บป่วย จะช่วยให้เรามีความอดทน และสามารถช่วยผู้สูงวัยได้อย่างถูกวิธีมากขึ้น”

สรุป:

สิ่งที่เราคิดว่า “นิสัยคนแก่” อาจเป็น “เสียงขอความช่วยเหลือ” ที่ไม่มีใครได้ยิน

ถึงเวลาที่สังคมต้อง “ฟัง” ด้วยใจ ไม่ใช่แค่หู เพื่อให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในบั้นปลายของชีวิต