ใครลอบล่าค้า เขี้ยวพะยูน อย่าให้เหลือเพียงชื่อ 203 ชีวิตสุดท้าย

30 ตุลาคม 68 เพจเฟซบุ๊ก กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช โพสต์รูปภาพพร้อมข้อความระบุว่า

ใครลอบล่าค้า “เขี้ยวพะยูน” อย่าให้เหลือเพียงชื่อ 203 ชีวิตสุดท้ายในทะเลไทย

สะเทือนใจอีกครั้ง เมื่อพบซาก “พะยูน” ตัวเมียโตเต็มวัย ความยาวประมาณ 2.5 เมตร ถูก ตัดหัวและถอดเขี้ยว เกยตื้นบริเวณหาดบ้านหลังเกาะ ตำบลเกาะศรีบอยา จังหวัดกระบี่ นับเป็น พะยูนตัวที่ 22 ของปี 2568 ที่ถูกพบในลักษณะเช่นนี้

หากพิจารณาจากสถิติในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2568 ประเทศไทยสูญเสียพะยูนไปแล้ว 24 ตัว ขณะที่ตลอดช่วงปี 2566–2568 มีพะยูนตายรวม 114 ตัว และในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยสูญเสียพะยูนไปกว่า 246 ตัว ซึ่งเป็นตัวเลขที่น่าห่วงอย่างยิ่ง

สิ่งที่สร้างความสะเทือนใจ คือ จากพะยูนที่เกยตื้นตาย 114 ตัว พบว่ามีอย่างน้อย 9 ตัว ที่ถูก ลักลอบตัดหัวและถอดเขี้ยว โดยเฉพาะในปี 2568 พบเหตุลักษณะนี้แล้ว 2 ครั้ง ในพื้นที่จังหวัดกระบี่และภูเก็ต แม้ผลตรวจทางนิติวิทยาศาสตร์ยืนยันว่า พะยูนถูกตัดหัวหลังจากตาย แต่ลักษณะการกระทำสะท้อนถึงการ ลักลอบค้าซากพะยูน ที่ยังคงเกิดขึ้นจริง

 

กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ร่วมกับกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (ทช.) จึงเร่งตรวจสอบ โดยตั้งข้อสังเกตว่าอาจมีกลุ่มบุคคลล่าพะยูนเพื่อนำ “เขี้ยวพะยูน” ไปจำหน่ายในตลาดมืดและสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งนิยมกันในกลุ่มนักสะสมและผู้เชื่อในเครื่องรางของขลัง

“สุดยอดเครื่องรางใต้ ตันหยง เขี้ยวดุหยง พุทธคุณโดดเด่น โภคทรัพย์ เมตตามหานิยม” — ข้อความเชิญชวนซื้อขายที่ยังคงพบเห็นได้ในโลกออนไลน์
พร้อมภาพตะกรุด แหวน หรือของสะสมที่อ้างว่าทำจากเขี้ยวและกระดูกพะยูน

นายนาวี ช้างภิรมย์ หัวหน้าชุดเหยี่ยวดง กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เปิดเผยว่า ขณะนี้ยังไม่พบขบวนการล่าพะยูนโดยตรง แต่มีแนวโน้มว่าชาวประมงบางส่วนอาจ ตัดหัวพะยูนที่ตายจากอุบัติเหตุหรือติดอวน แล้วนำเขี้ยวไปขายต่อ เพื่อหวังผลกำไรในตลาดมืด ซึ่งตรวจสอบจับกุมได้ยาก เนื่องจากการซื้อขายมักเกิดในโลกออนไลน์ มีการปกปิดตัวตน และส่งของทางไปรษณีย์

“เขี้ยวพะยูนมักถูกแปรรูปเป็นตะกรุด หรือหัวแหวน เสริมบารมีและโชคลาภ ราคาขึ้นอยู่กับขนาดและความสมบูรณ์ ตั้งแต่หลักพันถึงหลักแสนบาท ส่วนกะโหลกและซากบางส่วนก็มีราคาหลักหมื่นบาทขึ้นไป รวมถึงน้ำตาพะยูนที่ถูกอ้างว่าเป็นยาเสน่ห์ ซึ่งล้วนเป็นความเชื่อผิด ๆ ที่ส่งผลร้ายต่อธรรมชาติ” — นายนาวีกล่าว

เจ้าหน้าที่เหยี่ยวดง และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง และ กองบังคับการปราบปรามการกระทำผิดเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (บก.ปทส.) ได้เร่งขยายผลจากสายข่าว และติดตามบัญชีผู้ค้าออนไลน์ที่เคยโพสต์ขายเขี้ยวพะยูน ซึ่งเคยพบกว่า 5–6 บัญชี แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่ปิดหนีไปแล้ว

พะยูน — สัตว์ป่าสงวนตามกฎหมาย

“พะยูน” เป็นสัตว์ป่าสงวนตาม พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 การล่า ค้า หรือมีซากไว้ครอบครองโดยไม่ได้รับอนุญาต มีโทษร้ายแรง ได้แก่

• ล่า มีโทษจำคุก 3–15 ปี หรือปรับ 300,000–1,500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (มาตรา 89)
• ครอบครอง มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 500,000 บาท (มาตรา 92)
• ค้า มีโทษจำคุกไม่เกิน 10 ปี หรือปรับไม่เกิน 1,000,000 บาท (มาตรา 89)

ความเข้าใจผิดที่คร่าชีวิตพะยูน

ข้อมูลจาก มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ระบุว่า ฟันเขี้ยวหรือ “งาพะยูน” (Tusk) เป็นฟันคู่หน้าของขากรรไกรบน พบเฉพาะในพะยูนเพศผู้ที่โตเต็มวัย อายุประมาณ 13–14 ปี ส่วนเพศเมียมักมีขนาดเล็กหรือไม่โผล่ให้เห็นชัด การเจริญเติบโตของฟันเขี้ยวมีชั้นเนื้อคล้ายวงปีของต้นไม้ ใช้ระบุอายุของพะยูนได้

เขี้ยวพะยูนจึงเป็น สัญลักษณ์ของความเป็นตัวผู้ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ ไม่ใช่เครื่องรางของขลังอย่างที่คนเข้าใจผิด ความเชื่อผิด ๆ นี้จึงเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่เร่งให้พะยูนใกล้สูญพันธุ์

เหลือเพียง 203 ชีวิตสุดท้ายในทะเลไทย

ปัจจุบัน ประเทศไทยเหลือพะยูนเพียง 203 ตัว แบ่งเป็น

• ฝั่งอันดามัน 187 ตัว
• ฝั่งอ่าวไทย 16 ตัว

จำนวนดังกล่าวมีแนวโน้มลดลงต่อเนื่องในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา จากภัยคุกคามหลายด้าน ทั้งการสูญเสียถิ่นอาศัย แหล่งหญ้าทะเลเสื่อมโทรม การประมงเชิงพาณิชย์ และความเชื่อผิด ๆ ที่ทำให้พะยูนต้องถูกฆ่าเพียงเพื่อ “เขี้ยว”

ภารกิจ “เคาะประตูบ้าน” กู้ชีวิตพะยูนไทย

ภารกิจเร่งด่วนของเจ้าหน้าที่คือ “เคาะประตูบ้าน” ลงพื้นที่ชุมชนที่พบซากพะยูน เพื่อสร้างความเข้าใจแก่ชาวประมง ให้เป็นสายข่าวและเฝ้าระวังการลักลอบค้าเขี้ยวพะยูน พร้อมรณรงค์ลบล้างความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับเครื่องรางของขลังและยาเสน่ห์

เพราะ “พะยูน” ไม่ใช่เพียงสัตว์ทะเลหายาก แต่เป็น ดัชนีชี้วัดความสมบูรณ์ของระบบนิเวศทางทะเลไทย — หากปล่อยให้สูญพันธุ์ ชีวิตอีกนับไม่ถ้วนในท้องทะเลอาจตามหายไปเช่นกัน

ที่มา : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช