พายุหมุน ทำไมบางครั้งเรียกไต้ฝุ่น บางทีไซโคลน หรือเฮอริเคน?

พายุหมุนเขตร้อน (Tropical Cyclone) เป็นหนึ่งในภัยธรรมชาติที่สร้างผลกระทบใหญ่หลวงต่อชีวิตผู้คนและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะในภูมิภาคเขตร้อนอย่างประเทศไทยที่มีโอกาสได้รับผลกระทบเกือบทุกปี หลายครั้งเราได้ยินชื่อพายุอย่าง "ไต้ฝุ่น" "ไซโคลน" หรือ "เฮอริเคน" แต่รู้หรือไม่ว่าทั้งหมดนี้คือพายุชนิดเดียวกัน ต่างกันเพียงพื้นที่ที่ก่อตัว

 

พายุหมุนเขตร้อนคืออะไร?

พายุหมุนเขตร้อนคือระบบความกดอากาศต่ำที่ก่อตัวขึ้นเหนือทะเลในเขตร้อน มักเกิดใกล้เส้นศูนย์สูตร พายุชนิดนี้หมุนวนด้วยความเร็วสูง ครอบคลุมพื้นที่กว้างตั้งแต่ 100–600 กิโลเมตร ทำให้เกิดลมแรง ฝนตกหนัก และคลื่นลมแรงซัดเข้าชายฝั่ง

สำหรับประเทศไทย พายุหมุนเขตร้อนมักเกิดขึ้นในช่วงเดือน พฤษภาคมถึงพฤศจิกายน ซึ่งเป็นช่วงมรสุม

พายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นได้อย่างไร?

การก่อตัวของพายุหมุนเขตร้อนเกิดจากหลายปัจจัยผสมผสานกัน โดยมีเงื่อนไขสำคัญคือ

- น้ำทะเลอุ่นเกิน 26°C ทำหน้าที่เป็นแหล่งพลังงานหลัก

- ความชื้นในอากาศสูง ช่วยให้เกิดการยกตัวของไอน้ำและก่อตัวเป็นกลุ่มเมฆหนา

- แรงโคริออลิส (Coriolis Force) จากการหมุนของโลก ทำให้อากาศหมุนวนเข้าหาศูนย์กลาง

เมื่อองค์ประกอบเหล่านี้มาพร้อมกัน พายุจึงสามารถทวีความรุนแรงได้อย่างต่อเนื่อง

 

ไต้ฝุ่น ไซโคลน และเฮอริเคน ต่างกันอย่างไร?

แม้จะเป็นพายุหมุนเขตร้อนเหมือนกัน แต่ชื่อเรียกต่างกันไปตามภูมิภาคที่เกิดขึ้น

- ไต้ฝุ่น (Typhoon) – มหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกและทะเลจีนใต้

- ไซโคลน (Cyclone) – มหาสมุทรอินเดีย

- เฮอริเคน (Hurricane) – มหาสมุทรแอตแลนติก

 

ผลกระทบจากพายุหมุนเขตร้อน

เมื่อพายุพัดผ่าน มักก่อให้เกิดผลเสียหลายด้าน ได้แก่

1. ทำลายโครงสร้างพื้นฐาน บ้านเรือน ถนน สะพานเสียหาย

2. อุทกภัย ฝนตกหนักและคลื่นลมแรงทำให้น้ำท่วมเป็นวงกว้าง

3. สูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน จากแรงลม น้ำท่วม และดินถล่ม

4. ผลกระทบทางเศรษฐกิจ เกษตรกรรมและอุตสาหกรรมหยุดชะงัก

5. การพลัดถิ่น ผู้คนจำนวนมากสูญเสียที่อยู่อาศัย ต้องอพยพออกจากพื้นที่

ข้อมูลจากปี 2022 ระบุว่า ภัยพิบัติจากสภาพอากาศทำให้จำนวนผู้พลัดถิ่นภายในประเทศเพิ่มขึ้นกว่า 40% เมื่อเทียบกับปี 2008

พายุหมุนเขตร้อนคือพลังธรรมชาติที่ทรงพลังและคาดเดาได้ยาก ไม่ว่าจะชื่อไต้ฝุ่น ไซโคลน หรือเฮอริเคน ล้วนสามารถสร้างความเสียหายมหาศาลต่อชีวิตและเศรษฐกิจของประเทศ