"ทุเรียน"ราชาแห่งผลไม้ไทย กับ รหัสลับ GI ที่โลกต้องรู้จัก

กรมส่งเสริมการเกษตร ได้ดำเนินโครงการส่งเสริมและพัฒนาสินค้าเกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่น เพื่อเข้าสู่ห่วงโซ่อุปทานเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ปี 2568 ในพื้นที่ที่เป็นแหล่งผลิตไม้ผลคุณภาพทั่วประเทศไทย ใน 4 ภูมิภาค ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่น และพัฒนาช่องทางการตลาด รวมถึงส่งเสริมภาพลักษณ์สินค้าเกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่นสู่ผู้บริโภค ให้มีความรู้ความเข้าใจถึงถิ่นกำเนิด เกิดการสร้างมูลค่าเพิ่ม ด้วยมาตรฐานการรับรอง GI

 

ผลไม้ที่สำคัญในการบอกเล่าเรื่องราวของการดำเนินงานตั้งแต่เหนือจรดใต้ นั่นคือ ทุเรียน ราชาแห่งผลไม้ไทย ชื่อนี้ก้องโลก ดึงดูดนักชิมจากทุกมุมโลกให้หลงใหลในรสชาติอันเป็นเอกลักษณ์ สายพันธุ์ทุเรียนมีหลากหลายมากกว่า 200 สายพันธุ์ โดยแบ่งเป็น 6 กลุ่มหลัก ได้แก่ 

1.กลุ่มกำปั่น
2.กลุ่มก้านยาว
3.กลุ่มกบ
4.กลุ่มลวง
5.กลุ่มทองย้อย
6.กลุ่มเบ็ดเตล็ด 

ซึ่งส่วนใหญ่เป็นทุเรียนพันธุ์พื้นบ้านหลากหลายสายพันธุ์ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทั้งในด้านรสชาติ รูปทรง และกลิ่นหอมที่สืบทอดกันมาในแต่ละท้องถิ่น ซึ่งมีการอนุรักษ์ในพื้นที่กันมาเนิ่นนาน

คุณเคยสงสัยไหมครับว่า ราชาผลไม้ที่เราคุ้นเคยนั้น มีความลับอะไรซ่อนอยู่ในผืนแผ่นดินที่กำเนิดมัน

ประเทศไทย ไม่ได้เป็นแค่ผู้ผลิตทุเรียนรายใหญ่ แต่คือบ้านของราชาที่มีอัตลักษณ์แตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาค ราวกับมีรหัสลับเฉพาะตัวที่ธรรมชาติรังสรรค์และมนุษย์ถอดรหัสออกมา สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หรือ Geographical Indication (GI) คือเครื่องหมายที่ใช้กับสินค้าที่มาจากแหล่งผลิตที่เฉพาะเจาะจง ที่ได้คุณภาพหรือชื่อเสียงจากธรรมชาติและวัฒนธรรมของพื้นที่นั้นๆ ถือเป็นทรัพย์สินทางปัญญาหนึ่ง GI จึงเปรียบเสมือนเป็นแบรนด์ของท้องถิ่น ที่บ่งบอกถึงคุณภาพและแหล่งที่มาของสินค้านั้นๆ จะเป็นสิ่งที่ช่วยไขรหัสลับให้ทุกท่านได้รับทราบกันต่อไป

โดยรหัสลับแต่ละพื้นที่ที่เราจะไขรหัส GI ได้นั้น จะบ่งบอกให้เห็นถึงความแตกต่างจากสายพันธุ์ เช่น พันธุ์หมอนทอง ชะนี ก้านยาว และพันธุ์พื้นเมือง จะส่งผลต่อเนื้อ รสชาติ สี และกลิ่น

 

สภาพภูมิศาสตร์และสิ่งแวดล้อม เช่น สภาพดิน การระบายน้ำ อุณหภูมิ ความชื้น มีผลต่อการสะสมแป้งและพัฒนากลิ่นวัฒนธรรมและวิธีปฏิบัติของเกษตรกร เช่น การบำรุงรักษา การตัดแต่งกิ่ง การจัดการน้ำ ส่งผลให้ทุเรียนในแต่ละพื้นที่มีอัตลักษณ์ที่แตกต่างกัน ในปฐมบทของการเดินทาง

• ปราจีนบุรี

 เราเริ่มต้นกันที่จังหวัดปราจีนบุรี ภาคตะวันออกที่อุดมสมบูรณ์ ที่นี่เราได้ไขรหัสลับของราชาที่เกิดจากรากฐานอันสมบูรณ์แบบทั้ง ดินที่ระบายน้ำได้ดี และสายน้ำแห่งพระมหากรุณาธิคุณจากโครงการในพระราชดำริ ที่หล่อเลี้ยงทุเรียนให้มีเนื้อสัมผัสแห้ง เนียน หวานมันกำลังดี เป็นมาตรฐานแห่งคุณภาพ

• อุตรดิตถ์

จากนั้น เราทะยานขึ้นเหนือสู่จังหวัดอุตรดิตถ์ ดินแดนแห่งขุนเขาและตำนาน ที่นี่ ทุเรียนไม่ได้เติบโตบนพื้นที่ราบ แต่หยั่งรากลึกบนภูเขาสูงกว่า 95% ของพื้นที่ และเราจะได้ถอดรหัสลับของทุเรียน"หลงลับแล"และ"หลินลับแล" ที่มีกลิ่นหอมอ่อนๆ เนื้อแห้งสนิท แต่กลับเหนียว ละเอียด ไม่เหมือนใคร รหัสลับที่เกิดจากดินแดงผาภู และอากาศบนดอยที่มีฝนน้อยในช่วงที่ทุเรียนกำลังแก่

• ศรีสะเกษ 

การเดินทางนำเราไปสู่มิติใหม่ ในภาคอีสาน ณ จังหวัดศรีสะเกษ ดินแดนที่ซ่อนขุมทรัพย์จากใต้พิภพ ทุเรียนภูเขาไฟ ที่นี่เราได้ไขรหัสลับที่แท้จริงจากดินภูเขาไฟโบราณที่ผุพังมาจากหินบะซอลต์ และน้ำใต้ดินลึกที่อุดมด้วยแร่ธาตุ ผลลัพธ์คือ ทุเรียนที่มีเนื้อสัมผัสอันเป็นเอกลักษณ์ คือ นุ่ม เหนียว กลิ่นหอมเฉพาะ ไม่ฉุนมาก และรสชาติหวานมันค่อนข้างหวาน พลังจากธรรมชาติที่หลับไหลมาหลายล้านปี

 

• ยะลา

และปลายทางสุดท้าย เราจะลงใต้สุดสู่จังหวัดยะลา ดินแดนแห่งป่าฝนที่อุดมสมบูรณ์ ที่นี่เราได้ค้นพบความลับเบื้องหลังฉายา "ทุเรียนสะเด็ดน้ำยะลา" แม้จะอยู่ในพื้นที่ฝนตกชุก แต่การปลูกบนพื้นที่สูงและลาดชัน ท่ามกลางธรรมชาติที่บริสุทธิ์ของป่าฮาลา-บาลา กลับทำให้ทุเรียนมีเนื้อสัมผัสที่แห้ง ละเอียด เส้นใยน้อย และรสชาติหวานมัน กลมกล่อม กลิ่นหอมปานกลาง พร้อมความปลอดภัยที่มาจากธรรมชาติ

ตลอดการเดินทาง เราได้เห็นว่าราชาผลไม้ไทยไม่ยิ่งใหญ่ด้วยปริมาณเพียงอย่างเดียว แต่ด้วยคุณภาพและอัตลักษณ์ที่ธรรมชาติรังสรรค์ ผสานกับภูมิปัญญาของเกษตรกร และการยกระดับมาตรฐานจากกรมส่งเสริมการเกษตรที่เปรียบเสมือนฟันเฟืองสำคัญ ทั้งหมดนี้ได้รับการการันตีด้วยสัญลักษณ์ GI หรือสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ที่บอกเล่าเรื่องราวของความพิเศษของทุเรียนแต่ละท้องถิ่นได้อย่างชัดเจน

 

นี่คือบทพิสูจน์ว่า ราชาผลไม้ไทยมีอนาคตที่สดใส และสามารถสร้างมูลค่ามหาศาลให้กับประเทศได้อีกมหาศาล เพราะนี่คือผลไม้ที่เต็มไปด้วยเรื่องราว คุณภาพ และศักยภาพอันไร้ขีดจำกัด มาร่วมไขรหัสลับและสัมผัสความมหัศจรรย์ของราชาผลไม้ไทยไปพร้อมกัน ในซีรีส์ "ตามรอยราชาผลไม้ไทย" จากไทยนิวส์ รับชมพร้อมกัน เร็วๆ นี้