กรมโยธาธิการและผังเมือง ยกระดับประสิทธิภาพระบายน้ำ พร้อมรับมือฤดูฝน 2568

กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย ร่วมกับหน่วยงานทั่วประเทศ เร่งขับเคลื่อนมาตรการรับมือฤดูฝนปี 2568 ภายหลังคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (กนช.) มีมติเห็นชอบ 9 มาตรการรับมือฤดูฝนปี 2568 พร้อมยกระดับการสร้างการรับรู้ความเสี่ยง และเสริมความเข้มแข็งให้แก่เครือข่ายภาคประชาชน เพื่อให้สามารถเฝ้าระวัง และรับมือภัยพิบัติด้านน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นายพงษ์นรา เย็นยิ่ง อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง เปิดเผยว่า กรมฯ ได้เร่งดำเนินมาตรการรับมือฤดูฝนปี 2568 เพื่อรองรับสถานการณ์น้ำในช่วงฤดูฝน โดยได้รับหมอบหมายให้ดำเนินการใน มาตรการที่ 4 ตรวจสอบและติดตามความมั่นคงปลอดภัยของคันกั้นน้ำ ทำนบ และพนังกั้นน้ำทั่วประเทศ

โดยเฉพาะพื้นที่เปราะบาง พร้อมทั้งซ่อมแซมและปรับปรุงให้มีสภาพพร้อมใช้งาน เตรียมแผนเสริมความสูง หรือก่อสร้างคันกั้นน้ำ ทำนบ และพนังกั้นน้ำชั่วคราวหากจำเป็น โดยกรมฯ ได้จัดส่งเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ตรวจสอบสภาพการใช้งานขององค์ประกอบของระบบป้องกันน้ำท่วมและเครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ พร้อมให้คำแนะนำในการเตรียมการรับมือสถานการณ์น้ำหลากและการเตรียมการในจุดเสี่ยงภัยน้ำท่วมพร้อมหาแนวทางแก้ไข อีกทั้ง สั่งการให้สำนักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัด ร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ตรวจสอบความมั่นคงปลอดภัยของคันกั้นน้ำ ทำนบ พนังกั้นน้ำ ประตูระบายน้ำ เครื่องสูบน้ำและเครื่องจักรอุปกรณ์ต่าง ๆ

หากพบว่ามีจุดชำรุดเสียหาย จุดเสี่ยง จุดรั่วไหลของน้ำ ของระบบป้องกันน้ำท่วมที่ไม่รุนแรง ขอความอนุเคราะห์ให้จังหวัดดำเนินการซ่อมแซม แก้ไขเป็นการชั่วคราวอย่างเร่งด่วน เพื่อรับมือสถานการณ์น้ำหลากหน้าฝน พร้อมทั้งเฝ้าระวังไม่ให้เกิดความชำรุดเสียหายมากไปกว่าเดิม สำหรับกรณีที่พบความชำรุดเสียหายรุนแรง ที่จังหวัดและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไม่สามารถจัดสรรงบประมาณในการซ่อมแซมได้ ก็ขอให้แจ้งความเสียหายมายังกรมโยธาธิการและผังเมือง เพื่อขอรับการสนับสนุนงบประมาณในการซ่อมแซมต่อไป

และมาตรการที่ 5 เพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำของทางน้ำอย่างเป็นระบบ โดยคณะกรรมการอำนวยการบูรณาการเพื่อแก้ไขปัญหาผักตบชวา ได้มีแนวทางการแก้ไขปัญหาผักตบชวาอย่างยั่งยืน 4 แนวทาง คือ

1) การเก็บด้วยเครื่องจักรกล (เก็บใหญ่)

2) การเก็บต่อเนื่อง (เก็บเล็ก) โดยชมรมคนริมน้ำและเรือท้องแบน

3) การนำสารชีวภัณฑ์มาใช้ในการกำจัด ทั้งนี้ต้องเป็นสารชีวภัณฑ์ที่มีการขึ้นทะเบียนสารชีวภัณฑ์ใช้ในการกำจัดผักตบชวาตาม พ.ร.บ.วัตถุอันตราย พ.ศ.2535

4) การนำไปใช้ประโยชน์ ซึ่งกรมฯ ได้บูรณาการด้านเครื่องมือเครื่องจักรในการกำจัดวัชพืช ผักตบชวา และขยะในลำน้ำ ร่วมกับ กรมชลประทาน กรมเจ้าท่า กรุงเทพมหานคร กรมประมง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และภาคประชาชน

โดยแบ่งพื้นที่รับผิดชอบ ดังนี้ กรมโยธาธิการและผังเมือง รับผิดชอบแม่น้ำท่าจีน ตั้งแต่ใต้ประตูระบายน้ำโพธิ์พระยา ผ่านจังหวัดสุพรรณบุรี นครปฐม และสมุทรสาคร ลงสู่อ่าวไทย ระยะทางประมาณ 200 กิโลเมตร แม่น้ำแม่กลอง ตั้งแต่ใต้เขื่อนแม่กลอง ผ่านจังหวัดราชบุรี และจังหวัดสมุทรสงคราม ลงสู่อ่าวไทย ระยะทางประมาณ 94 กิโลเมตร

รวมทั้งสนับสนุนแหล่งน้ำสาธารณะในจังหวัดทั่วประเทศกว่า 64 แห่ง กรมชลประทาน รับผิดชอบแม่น้ำท่าจีน ตั้งแต่ประตูระบายน้ำพลเทพ ถึงประตูระบายน้ำโพธิ์พระยา ระยะทาง 120 กิโลเมตร แม่น้ำน้อย ตั้งแต่เหนือเขื่อนเจ้าพระยาถึงประตูผักไห่ระยะทาง 97 กิโลเมตร และแม่น้ำป่าสัก ตั้งแต่เขื่อนป่าสักถึงเขื่อนพระรามหก แม่น้ำนครนายก แม่น้ำบางปะกง และแหล่งน้ำในความรับผิดชอบตามกฎหมายของกรมชลประทาน กรมเจ้าท่า รับผิดชอบแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่ใต้เขื่อนเจ้าพระยาถึงเขตกรุงเทพมหานคร แม่น้ำน้อย ตั้งแต่ใต้ประตูระบายน้ำผักไห่ถึงจุดเชื่อมต่อแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำลพบุรี แม่น้ำป่าสัก ตั้งแต่ใต้เขื่อนพระรามหกเชื่อมแม่น้ำลพบุรี และแม่น้ำสะแกกรัง กรุงเทพมหานคร รับผิดชอบแม่น้ำเจ้าพระยาในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร และแหล่งน้ำในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร 

กรมประมง รับผิดชอบบึงบอระเพ็ด กว๊านพะเยา หนองหาร และแหล่งน้ำในความรับผิดชอบตามกฎหมายของกรมประมง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รับผิดชอบดำเนินการกำจัดผักตบชวาในคลองสาขา แหล่งน้ำเชื่อมโยงที่เป็นแหล่งน้ำสาธารณะ โดยใช้เรือท้องแบนแบบติดเครื่องยนต์ร่วมกับชมรมคนริมน้ำ เพื่อป้องกันมิให้ผักตบชวาเจริญเติบโตและขยายพันธุ์ได้อีก

นอกจากนี้ กรมฯ ร่วมกับ สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) (GISTDA) กำหนดแนวทางในการแก้ไขปัญหาผักตบชวาช่วงฤดูฝนปี 2568 ด้วยการนำข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมที่มีการสะสมของผักตบชวาและวัชพืช ในลุ่มน้ำภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคตะวันตก 33 จังหวัด มาวางแผนร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และลดความเสี่ยงที่จะเกิดอุทกภัยอย่างหนัก และให้ 43 จังหวัด ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ เร่งกำจัดผักตบชวาและวัชพืชในพื้นที่

รวมถึงประชาสัมพันธ์และเชิญชวนประชาชนที่มีบ้านเรือนติดแม่น้ำ ลำคลอง ช่วยกันจัดเก็บผักตบชวาและวัชพืชในลำน้ำร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นการช่วยสนับสนุนหน่วยงานภาครัฐในการแก้ไขปัญหาผักตบชวาและวัชพืชที่กีดขวางทางน้ำอีกทางหนึ่งด้วย

สำหรับปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ผลการกำจัดผักตบชวาและวัชพืช ในแหล่งน้ำเปิด แหล่งน้ำเชื่อมโยง และในแหล่งน้ำปิดสาธารณะทั่วประเทศ ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2567 – พฤษภาคม 2568 สามารถกำจัดผักตบชวาไปแล้ว จำนวนทั้งสิ้น 6,213,955 ตัน (ข้อมูลเดือนพฤษภาคม 2568) โดย กรมโยธาธิการและผังเมือง กำจัดได้ จำนวน 900,917 ตัน กรมชลประทาน จำนวน 4,632,117 ตัน กรมเจ้าท่า จำนวน 278,115 ตันกรุงเทพมหานคร จำนวน 222,856 ตัน กรมประมง จำนวน 179,950 ตัน และคณะทำงานระดับจังหวัด อยู่ระหว่างแก้ไขคำสั่งคณะกรรมการอำนวยการบูรณาการฯ และคำสั่งคณะทำงานระดับจังหวัด

ปัจจุบันกรมฯ มีเครื่องจักรในการกำจัดผักตบชวาและวัชพืช ทั้งหมดจำนวน 47 ลำ แบ่งเป็น เรือกำจัดผักตบชวาแบบสายพานลำเลียงจำนวน 34 ลำ เรือกำจัดผักตบชวาแบบตักหน้า จำนวน 8 ลำ และเรือพอนทูนบรรทุกรถขุด จำนวน 5 ลำ ดูแลรับผิดชอบในพื้นที่แม่น้ำแม่กลอง และแม่น้ำท่าจีน รวมทั้งให้การสนับสนุนเครื่องจักรในแหล่งน้ำสาธารณะกว่า 64 แห่งทั่วประเทศ

ทั้งนี้ หากพี่น้องประชาชนประสบปัญหาเกี่ยวกับผักตบชวาและวัชพืช สามารถแจ้งเข้ามาได้ที่กองบูรณะและบำรุงรักษา กรมโยธาธิการและผังเมือง โทร 0 2299 4393 หรือแจ้งปัญหาคันกั้นน้ำชำรุด ได้ที่กลุ่มงานป้องกันน้ำท่วม สำนักสนับสนุนและพัฒนาตามผังเมือง กรมโยธาธิการและผังเมือง โทร 0 2299 4659 หรือติดต่อได้ที่สำนักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัดทุกจังหวัด เพื่อให้ประเทศไทยสามารถรับมือกับสถานการณ์น้ำหลากและอุทกภัยในฤดูฝนปี 2568 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และนำไปสู่การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืนในระยะยาว