หมอแนะ ผู้ป่วยเบาหวานตรวจเท้าทุกวัน ป้องกันแผล ก่อนสายเกินไป

ทำไมแผลเบาหวานถึงอันตราย?

ผู้ป่วยเบาหวาน มักเผชิญกับภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวกับ ระบบประสาทและหลอดเลือด ทำให้เท้าชา ความรู้สึกเจ็บลดลง และเลือดไหลเวียนไม่ดี ส่งผลให้เมื่อเกิดแผลเล็กน้อย เช่น แผลถลอก พุพอง หรือเล็บขบ มัก หายช้า และเสี่ยงติดเชื้อได้ง่าย หากไม่ได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที อาจลุกลามจน เนื้อเยื่อตาย (เนื้อตายเน่า) และต้องถูกตัดอวัยวะ เพื่อป้องกันการลามเข้าสู่กระแสเลือด

ข้อมูลจาก องค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่า ผู้ป่วยเบาหวานราว 15–25% มีโอกาสเกิดแผลที่เท้าในช่วงชีวิต และเกือบครึ่งหนึ่งของผู้ที่มีแผล หากไม่ได้รักษาอย่างถูกต้อง อาจต้องสูญเสียอวัยวะส่วนปลาย

✅ เคล็ดลับดูแลและป้องกันแผลเบาหวานที่คุณหมอแนะนำ

1. ตรวจเท้าเป็นประจำ

ตรวจทุกวันว่า มีรอยแดง รอยแตก พุพอง เล็บขบ หรือแผลเล็กๆ หรือไม่

หากสายตาไม่ดี ควรใช้กระจกส่องใต้เท้า หรือให้คนในครอบครัวช่วยตรวจ

2. รักษาความสะอาดเท้า

ล้างเท้าทุกวันด้วยน้ำอุ่นและสบู่อ่อน

หลีกเลี่ยงการแช่น้ำร้อนจัดหรือใช้น้ำแข็งประคบ เพราะผิวอาจไหม้หรือช้ำโดยไม่รู้ตัว

เช็ดให้แห้งทุกครั้ง โดยเฉพาะระหว่างซอกนิ้ว

 

3. ดูแลผิวหนัง

ทาครีมบำรุงผิวเพื่อป้องกันผิวแห้งแตก

หลีกเลี่ยงการทาครีมระหว่างซอกนิ้ว เพราะอาจทำให้เกิดความอับชื้นและติดเชื้อรา

4. เลือกรองเท้าและถุงเท้าที่เหมาะสม

เลือกรองเท้าที่ กว้าง พื้นนุ่ม ระบายอากาศดี ไม่บีบหรือเสียดสีเท้า

ใส่ถุงเท้าฝ้าย หลีกเลี่ยงถุงเท้าที่รัดแน่น

ห้ามเดินเท้าเปล่า แม้ในบ้าน เพราะอาจเกิดบาดแผลจากของมีคมหรือสิ่งของเล็กๆ

5. การตัดเล็บเท้า

ตัดเล็บให้ตรง ไม่โค้งลึกเข้าหามุมเล็บ เพื่อลดปัญหาเล็บขบ

หากเล็บหนา แข็ง หรือเท้าผิดรูป ควรให้บุคลากรทางการแพทย์ช่วยตัด

6. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

รับประทานอาหารที่เหมาะสม (ลดหวาน มัน เค็ม เพิ่มผักและโปรตีนดี)

ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

ใช้ยาหรืออินซูลินตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด

ตรวจระดับน้ำตาลเป็นประจำ

7. พบแพทย์ทันทีหากมีแผล

ไม่ควรซื้อยามาทาเอง หรือใช้สมุนไพรปิดแผลโดยไม่ปรึกษาแพทย์

ควรพบแพทย์ทันทีหากแผลมีอาการบวม แดง เจ็บ มีหนอง หรือหายช้า

ความเข้าใจผิดที่พบบ่อย

❌ “แผลเล็กๆ เดี๋ยวก็หายเอง” → ในผู้ป่วยเบาหวาน แผลเล็กๆ อาจกลายเป็นปัญหาใหญ่ได้

❌ “เดินเท้าเปล่าในบ้านไม่เป็นไร” → เศษแก้วหรือของมีคมเล็กๆ อาจทำให้เกิดบาดแผลโดยไม่รู้ตัว

❌ “ทายาฆ่าเชื้อทั่วไปก็พอ” → ยาบางชนิดอาจไม่เหมาะกับผู้ป่วยเบาหวาน ต้องให้แพทย์ประเมิน

สรุป

แผลเบาหวานอาจเริ่มต้นจากสิ่งเล็กๆ แต่หากละเลยก็อาจนำไปสู่การสูญเสียอวัยวะได้ สิ่งสำคัญที่สุดคือ การป้องกัน ด้วยการตรวจเท้าเป็นประจำ ดูแลความสะอาด เลือกรองเท้าที่เหมาะสม ควบคุมน้ำตาล และรีบพบแพทย์หากมีแผล การดูแลอย่างใส่ใจในทุกๆ วัน จะช่วยลดความเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

 

แหล่งที่มาอ้างอิง

กรมการแพทย์, กระทรวงสาธารณสุข. “การดูแลสุขภาพเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน”

สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน