เมียพระราชทาน คืออะไร ใหญ่กว่าเมียทุกคนในบ้าน จริงหรือไม่

เมียพระราชทาน คืออะไร หากได้ติดตามละครเรื่อง พรหมลิขิต ที่ออกอากาศทางช่อง 3 ทุกวันจันทร์ อังคาร พุธ ละครพีเรียดอิงประวัติศาสตร์ ที่มีฉากหนึ่งในละครได้พูดถึง เมียพระราชทาน วันนี้รายการ ปาฏิหาริย์ ช่วง เจนจิราหามาเล่า จะพาไปย้อนดูความหมาย เมียพระราชทาน คืออะไร ใหญ่กว่าเมียทุกคนในบ้าน จริงหรือไม่ ไปฟังกัน

เมียพระราชทาน ในละครเรื่อง พรหมลิขิต กำลังดำเนินเรื่องถึงการเลือกคู่ครองของพ่อริด ที่มีใจให้กับแม่พุดตาน แต่ลูกสาวออกญาโกษาธิบดีจีน หรือ แม่หญิงแพรจีน ผู้มียศศักดิ์สูงกว่าแม่พุดตาน ได้ชอบพ่อริดด้วยเช่นกัน และสุดท้ายความรักของพ่อริดกับแม่พุดตานจะลงเอยอย่างไร ต้องไปติดตามในละครเรื่องพรหมลิขิต ทางช่อง 3 กด 33 ดูพรหมลิขิต EP.17

เมียพระราชทาน ใหญ่กว่าเมียทุกคนในบ้าน จริงหรือไม่ ในสมัยก่อนผู้ชายไทยสามารถมีภรรยาได้หลายคน จนมีออกกฏหมายตราสามดวง เพื่อจัดลำดับขั้นภรรยาเอาไว้ว่า ภรรยาที่มียศฐาบรรดาศักดิ์สูงสุดก็คือ เมียพระราชทาน โดยเป็นธรรมเนียมที่ปฏิบัติกันในช่วงการปกครองรูปแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ซึ่งพระมหากษัตริย์จะตอบแทนความจงรักภักดีให้กับชายที่ทำงานดีเป็นที่วางใจ ด้วยการพระราชทานหญิงสาวให้เป็นบำเหน็จรางวัล 

เมียนาง หรือ นางพระราชทาน จะมีศักดิ์สูงสุดในบ้านของชายผู้นั้น แม้ว่าจะเข้ามาทีหลังก็ตาม ถือว่าให้เป็นผู้ที่มีอำนาจสูงสุดในบ้านรองจากสามี และนอกจากเมียพระราชทานแล้ว ในสมัยอยุธยายังมีการจัดลำดับเมียไว้ 5 ประเภท ดังนี้ 

1. เมียพระราชทาน คือ เมียที่พระมหากษัตริย์ทรงพระราชทานเป็นบำเหน็จ ตำแหน่งเมียตำแหน่งนี้ เป็นตำแหน่งเมียที่ผู้ชายจะเกรงใจมากที่สุดในบรรดาเมียทั้งหมด และถือว่ามีหน้ามีตาและมีศักดิ์ใหญ่กว่าเมียทุกคนในบ้าน

2. เมียทูลขอพระราชทาน คือ เมียที่ใหญ่รองลงมาจากเมียพระราชทาน โดยฝ่ายชายต้องเข้าไปทูลกับพระมหากษัตริย์ด้วยตัวเอง เมื่อพระมหากษัตริย์ทรงโปรดพระราชทานให้ตามคำขอ ก็จะทำให้เมียคนนี้มียศที่เหนือกว่าเมียคนอื่นแม้จะเข้ามาทีหลัง โดยเป็นรองก็เพียงแค่เมียพระราชทานเท่านั้น 

3. เมียกลางเมือง คือ เมียหลวง เป็นหญิงที่ครอบครัวไปสู่ขอมาให้กับฝ่ายชายเป็นไปตามธรรมเนียมของไทยโบราณ โดยทั้งสองฝ่ายจะมีเรื่องความเหมาะสมของยศฐาบรรดาศักดิ์เข้ามาเกี่ยวข้อง หากฝ่ายชายมีหญิงอื่น เมียกลางเมืองก็จะได้รับเกียรติในตำแหน่งเมียหลวงต่อไป 

4. เมียกลางนอก คือ เมียน้อย หรือ เมียอนุ โดยเมียน้อยนี้ ฝ่ายชายจะรับเข้ามาเลี้ยงดูในบ้าน แต่ให้ตำแหน่งอยู่ต่ำกว่าเมียหลวงที่ตบแต่งตามประเพณี โดยแต่ละบ้านอาจมีเมียกลางนอกกี่คนก็ได้ เพราะมีกฎหมายในอดีตเป็นแบบผัวเดียวหลายเมียนั่นเอง

5. เมียกลางทาษี คือ เมียทาส เป็นตำแหน่งเมียที่ยศต่ำที่สุด ไม่ต่างจากคนรับใช้ทั่วไป โดยเมียประเภทนี้ได้มาจากการซื้อหรือไถ่ตัวมาเป็นทาสรับใช้ในบ้าน แต่หากเจ้าของบ้านรู้สึกชอบใจ ก็จะนำมานอนร่วมเตียงเป็นครั้งคราว แต่จะไม่ได้แต่งตั้งให้ตีตัวเสมือนเมียอื่นๆ ที่มียศฐาบรรดาศักดิ์ อีกทั้งเมียทาสยังต้องทำงานบ้านและเป็นทาสรับใช้คนในเรือนอีกด้วย 

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์กฎหมาย โดย รศ. ดวงจิตต์ กำประเสริฐ ภาควิชากฎหมายทั่วไป คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง ภาพจาก Ch3Thailand